YAŞ DÜZELTME DAVASI

Yaşın düzeltilmesi istemli davalar, nüfus kaydında yer alan doğum tarihinin gerçek doğum tarihi olmaması halinde, yanlış olan bu nüfus kaydının değiştirilmesi amacıyla açılan bir dava türüdür. Doğum tarihinin düzeltilmesine ilişkin davalar diğer kayıt düzeltme davaları gibi kamu düzeni ile yakından ilgili olduğundan bu tip davalarda hakim taleple bağlı kalmayıp re’sen de araştırma yaparak elde edeceği sonuçlara göre karar vermek zorundadır.

Yaşın düzeltilmesi davaları, nüfus müdürü veya görevlendireceği nüfus memuru huzuru ile görülür ve karara bağlanır. Konuya ilişkin 14. Ceza Dairesi  13.04.2016 tarih ve  2016/699 E., 2016/3707 K. sayılı bir kararında Yargıtay, nüfus görevlisinin yokluğunda yaşın düzeltilmesini kanuna aykırı bulmuştur.

“5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 36. maddesi gereğince, yaş düzeltme davalarında nüfus müdürlüğü temsilcisinin hazır bulundurulması zorunlu olmasına karşılık, mahkeme tarafından anılan maddeye aykırı olacak şekilde nüfus müdürlüğü yetkilisinin yokluğunda yargılamaya devamla mağdurenin yaşında düzeltme yapılmasına karar verilerek yazılı şekilde hüküm kurulması, kanuna aykırı, …..”

Yaş Düzeltme Davasının Şartları

Yaş düzeltme davası açılırken birtakım şartların oluşması gerekmektedir. Bu şartlar:

• Davayı açmakta hukuki yararın ve haklı bir sebebin bulunması,
• Doğumun hastane, sağlık ocağı ve benzeri resmi kurumlarda gerçekleşmemesi (Resmi kurumlardaki kayıtlar kesindir ve mahkeme resmi kurumlardaki kayıtları esas alır) 
• Dış görünüş ve talep edilen yaşın birbirine uygun olması, 
• Değiştirilmesi istenen yaşta aynı anneden bir kardeşin bulunmaması (en az 180 gün bulunmalıdır, ikiz olması durumu hariç) gerekmektedir.

Yaş Düzeltme Davalarında İspat

Yaş düzeltme davaları, diğer kayıt düzeltme davaları gibi kamu düzeni ile yakından ilgili bulunduğundan, hakim istemle bağlı kalmayarak kendiliğinden de yapacağı araştırma ile elde edeceği bulgulara göre doktor raporları, tanık anlatımları ve diğer belgeleri birlikte değerlendirerek öteki kayıtlarla çelişki yaratmayacak şekilde karar vermek durumundadır.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu`nun 30 uncu maddesinde: "Doğum ve ölüm, nüfus sicilindeki kayıtlarla ispat olunur. Nüfus sicilinde bir kayıt yoksa veya bulunan kaydın doğru olmadığı anlaşılırsa, gerçek durum her türlü kanıtla ispat edilebilir." hükmü yer almaktadır.

İspat noktasında diğer bir husus da kemik tespitidir. Yaş düzeltme davalarında mahkemeler ihtiyaç halinde kemik yaşı tespiti için Adli Tıp Kurumundan rapor talep edebilmektedir. Ancak mahkemenin Adli Tıp Kurumundan kemik yaşı tespiti talebinde bulunabilmesi için, yaşının düzeltmesini isteyen kişinin 25 yaşını aşmaması gerekmektedir. Çünkü kemik yaşı tespitinde 25 yaşın üzerindeki kişilerde kesin ve sağlıklı sonuçlar elde edilememektedir.

Yaş Düzeltme Davalarında Zamanaşımı

Yaş düzeltme davasında herhangi bir zamanaşımı öngörülmemiştir. Yaşının düzeltilmesi hususunda haklı bir hukuki sebebi bulunan kişi, yaşının düzeltilmesini her zaman dava yoluyla talep edebilmektedir.

Yaş Düzeltme Davası Görevli ve Yetkili Mahkeme

Yaş düzeltme davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise, davayı açan kişinin yerleşim yeri mahkemesidir.

“5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 36. maddesinin 1/a bendine göre nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davaları, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile ilgili resmî dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki görevli asliye hukuk mahkemesinde açılması gerekir. Bu yer mahkemesinin yetkisi itiraza tabi olmayıp kamu düzenine ilişkin kesin yetkidir. Dolayısıyla mahkemece itiraz olup olmadığına bakılmaksızın bu husus mahkemece resen gözetilir.” (Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 08.11.2021 T.,2021/11033 E.,2021/12670 K.)

Yaş Düzeltilmesi Davasının Tarafları

Nüfus Hizmetleri Kanunu madde 36/1-a uyarınca, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile ilgili resmî dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki görevli asliye hukuk mahkemesinde açılır. Bu davanın davalı tarafında ise Nüfus Müdürlüğü yer almaktadır.

Yaşın Düzeltilmesi Davaları Yargıtay Kararları

25 Yaşının Üzerinde Olan Davacının Kemik Tespitinin Mümkün Olmaması

“…Dosya kapsamından davacıların kemik yaşının tespiti için 06.08.2015 ve 08.10.2015 tarihli ... 25 Aralık Devlet Hastanesinden alınan sağlık kurulu raporlarında; 22 yaştan sonra spesifik olarak kemik yaşı tayini yapılamadığı, bu yüzden kemik yaşlarının 22 yaşından büyük olarak değerlendirildiği bildirilmiş, mahkemece davacıların yaş düzeltim davası, davacılar dünyaya geldikten çok sonra 01.06.1992 tarihinde nüfusa kaydedildikleri, gözlem ve tanık beyanı dikkate alınarak doğum tarihinin düzeltilmesine karar verilmiş ise de; alınan rapor davacıların düzeltilmek istenen doğum tarihini kesin olarak doğrulamadığı, ayrıca davacıların dava tarihinde kayden 25 yaşın üzerinde olduğu ve 25 yaşından sonra tıbben yaş tespiti mümkün olmadığı gibi kayden 25 yaşın üzerinde olan davacıların bu yaşlarının düzeltilmesi için mevcut bilgi ve belgelerin yeterli sayılamayacağı, ilgililerin doğum tarihi ile tanıkların dinlendiği tarih arasında uzunca bir zaman geçtiğinden beyanlarında yanılgı ihtimali bulunduğu, Nüfus Hizmetleri Kanununa göre açılan kayıt düzeltme davaları kamu düzeni ile yakından ilgili bulunduğundan, mahkemelerin tarafların veya tanıkların beyanları ile bağlı kalmaksızın gerçeği araştırıp doğru sicil oluşturmak mecburiyetinde olduğu dikkate alınarak davanın reddine karar verilmesi gerekirken, mücerret iddia ve tanık beyanları esas alınarak resmi kaydın değiştirilmesi, doğru görülmemiştir. Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle 6100 sayılı HMK' nın Geçici 3. maddesi ve 1086 sayılı HUMK' un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA…21.12.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.”(Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 21.12.2017 T., 2017/6737 E.,2017/17368 K.)

Yaşın Düzeltilmesi Davasında Diploma İle İspat 

“…Her ne kadar 25 yaşından sonra tıbben yaş tespitinin yapılamayacağı Yargıtay uygulamalarında tespit edilmiş ise de, dosyada mevcut diploma suretinin incelenmesinden, davacının nüfusta kayıtlı doğum tarihine göre 8 yaşında iken ilkokul diploması almaya hak kazandığı görülmekte, bunun ise hayatın olağan akışı ile bağdaşmayacağı açıktır. Bu itibarla; Mahkemece, varsa davacının göstereceği tanıkları da dinlendikten sonra oluşacak kanaate göre bir karar vermek gerekirken, yerinde olmayan gerekçeyle davanın reddi doğru görülmemiştir. Yukarıda açıklanan esaslar göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK’ nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA…” (Yargıtay 8. Hukuk Dairesi T. 21.12.2017, 2017/6276 E., 2017/17351 K.)

Yaşın Düzeltilmesi Davasında Sağlık Kurulu Raporu İle ispat

“…Dosyada bulunan ve doğum tarihinin düzeltilmesi istenilen ...'a ait kemik grafileri de çekilmek suretiyle düzenlenen ... Devlet Hastanesinin 27.01.2015 günlü sağlık kurulu raporunda adı geçenin 15 yaş +/-11 ay ile uyumlu olduğu bildirildiğine ve bu raporun Nüfus kaydındaki rapor tarihini doğrulamadığı anlaşıldığından; Gülüzar' ın nüfus kütüğünde 13.03.2001 olan doğum tarihinin istemle bağlı kalmayarak rapora göre ve nüfus kayıtları ile çelişki meydana getirmeden düzeltilmesi yerine, sağlık kurulu raporu dikkate alınmadan doğru bulunmayan gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir. Davacıların temyiz itirazlarının kabulüyle, usul ve yasaya uygun bulunmayan hükmün 6100 sayılı HMK' nun Geçici 3.maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK' un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA…”(Yargıtay 8. Hukuk Dairesi  T.01.06.2017, 2017/2312 E.,2017/8086 K.)

Yaşın Düzeltilmesi Davasında Yetkisizlik

“…Somut olayda, Kayseri Cumhuriyet Başsavcılığı 2020/968 E. - 2020/3 K. Davaname nolu davanamesinde davalılardan ... ile...ın evlilik dışı ilişkilerinden davalı ...'un ... Devlet Hastanesinde 06/06/2002 tarihinde dünyaya geldiği, davalı ...'un doğum tarihinin her nasılsa bir yaş küçük olarak 01/06/2003 tarihli olarak nüfusa tescilinin yapıldığının anlaşılmasıyla davalılardan ...'un gerçek doğum tarihinin 06/06/2002 olacak şekilde nüfus kayıtlarının düzeltilmesine karar verilmesi kamu adına talep olunmuştur. 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 36. maddesinin 1/a bendine göre nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davaları, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile ilgili resmî dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki görevli asliye hukuk mahkemesinde açılması gerekir. Bu yer mahkemesinin yetkisi itiraza tabi olmayıp kamu düzenine ilişkin kesin yetkidir. Dolayısıyla mahkemece itiraz olup olmadığına bakılmaksızın bu husus mahkemece resen gözetilir. Dosya kapsamından, nüfus kaydının düzeltilmesi istenilen ...'un yerleşim yeri adresinin “Melikgazi/KAYSERİ” olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle davanın Kayseri 6. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir.”(Yargıtay 5. Hukuk Dairesi T.20.09.2021,2021/4998 E.,2021/9961 K.)